Uticaj tehnologije uvođenja plastifikatora u smešu livenog kompozitnog eksploziva na procesna svojstva
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
http://orcid.org/0000-0002-2170-1995
Mladen Timotijević
http://orcid.org/0009-0001-7650-9028
Mirjana Krstović
http://orcid.org/0000-0002-5469-3581
Aleksandar Milojković
http://orcid.org/0000-0002-0330-3627
Slavko Mijatov
http://orcid.org/0000-0001-8512-5088
Apstrakt
U formulacijama livenih kompozitnih eksploziva sa polimernim vezivom plastifikatori se, kao aditiv, najčešće dodaju polimernom vezivu na početku mešanja radi smanjenja viskoziteta, potpunije homogenizacije i radi lakšeg livenja samog eksploziva nakon homogenizacije. Pored značajnog uticaja koji imaju na reološko ponašanje smeše, njihovo prisustvo ima uticaj na kasnije mehaničke karakteristike eksploziva nakon očvršćavanja. Pored prakse da se plastifikator u smešu uvodi dodavanjem u polimerni premix, postoji opcija da se uvede naknadno, kao flegmatiyator prisutan na česticama nitraminskog eksploziva. Naime, nitramini poput oktogena i heksogena, često se, radi bezbednog transporta, flegmatizuju tj. oblažu malom količinom plastifikatora, kao što su izodecil pelargonat, dioktil adipat, dioktil sebacat itd. Tada nije potrebno u konačnu eksplozivnu smešu dodavati plastifikator, već se računa na onu količinu koja je već prisutna uz nitraminsku komponentu. U ovom radu ispitan je uticaj tehnologije inkorporiranja plastifikatora - dioktil adipata u višekomponentni liveni kompozitni PBX eksploziv. Analizirana su 2 slučaja: kada je dioktil adipat dodat u polimerni premiks pre dodavanja čvrstih komponenti eksplozivne formulacije, i kada je dioktil adipat dodat zajedno sa oktogenom kao nitraminskom komponentom. Za eksperimentalne sastave livenog kompozitnog eksploziva sa dioktiladipatom uvedenim u smešu na dva prethodno opisana načina izvršena su poredbena ispitivanja sledećih svojstava: vremenska zavisnost prividnog viskoziteta, zatezna čvrstoća, gustina i tvrdoća. Primećene su razlike u ovim svojstvima koje mogu da utiču na procesibilnost ovih eksplozivnih formulacija i njihovu dalju primenljivost.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Reference
[2] Yanan Li, Wenfang Zheng, Wenxi Li, Renming Pan, Xiangyang Lin, A review: Multidi-mensional internal plasticization of molecular structure in energetic polymer, Journal of Ap-plied Polymer Science, 10.1002/app.53428, 140, 6, (2022).
[3] Simić, D.M. Cast thermobaric PBX explosives, in Serbian - Liveni termobarični PBX ek-splozivi, Monografska serija Naučnotehničke informacije, Vol. 53, No. 2, Vojnotehnički in-stitute, Beograd, 2016.
[4] Hamza Naseem, Jyothsna Yerra, H. Murthy, P.A. Ramakrishna, Ageing studies on AP/HTPB based composites solid propellants, Energetic Materials Frontiers, 10.1016/j.enmf.2021.02.001, 2, 2, (111-124), (2021).
[5] Brzić S., Rodić V., Dimić M., Simić D., Jelisavac Lj., Bogosavljević M., Influence of 1,4-butanediol on hydroxyl-terminated poly(butadiene) based composite propellant binder char-acteristics, Scientific Technical Review, Vol.65, No.3,pp.55-60, 2015.
[6] Mustafizur Rahman, Christopher S. Brazel, The plasticizer market: an assessment of tra-ditional plasticizers and research trends to meet new challenges, Progress in Polymer Sci-ence, Volume 29, Issue 12, 2004, Pages 1223-1248, https://doi.org/10.1016/j.progpolymsci.2004.10.001.
[7] Venkatesan, D., Srinivasan, M., Reddy, K.A. and Pendse, V.V. (1993), The migration of plasticizer in solid propellant grains. Polym. Int., 32: 395-399. https://doi.org/10.1002/pi.4990320410
[8] Kovačević T., Mijatov S., Gržetić J., Cakić S., Fidanovski B., Brzić S., The effect of reac-tive plasticizer on viscoelastic and mechanical properties of solid rocket propellants based on different types of HTPB resin, Defence Technology, Volume 33 (2024), pp. 66-77, https://doi.org/10.1016/j.dt.2023.11.020.